Leo Platvoet

[ Start ] [ Contact ] [ Sitemap ] [Zoeken]

 

Odyssee Reisgidsen

Monarchie & Republiek 

Herman Gorter

GroenLinks

Een Ander Nederland

Gepubliceerde artikelen

Dualisme

Zuidelijke Kaukasus

Dinsdagboek

Eerste Kamer

Raad van Europa

Emancipatiemachine

Stappen door de Nieuwe Stad

PSP

Reisverslagen

BMC

 

 

De Alleingang van Zalm

planair over de Europese Grondwet, dd 4 november 2003

Op 24 oktober jl,. heeft het Italiaanse voorzitterschap van de IGC een document gepubliceerd met voorstellen die zijn gedaan voor veranderingen in de tekst van Ontwerp-Grondwet. Hieruit blijkt dat de Ministers van Financiën (de EcoFin-raad) een aantal voorstellen hebben gedaan, met steun van Nederland, om de positie van het Europees Parlement te ondermijnen.

Dan gaat het over de volgende voorstellen.

Wijzigen artikel 52, de budgettaire en financiële beginselen. De EcoFin-raad  wil  het  Conventie-voorstel om het Europees Parlement  medebeslissingsrecht te geven over het financieel reglement terugdraaien. In het verlengde hiervan stelt de EcoFin-raad, maar ook Nederland, voor artikel 310 lid 8 zo te wijzigen dat  het Europees Parlement het laatste woord (en dus het budgetrecht) over de jaarlijkse begroting wordt ontnomen. Bij onenigheid zou voortaan het laagst voorgestelde bedrag per begrotingsonderdeel gelden, en dat zal vaak het door de Raad voorgestelde bedrag zijn. Het meest schadelijke voorstel. Een achteruitgang zelfs ten opzichte van de huidige situatie.

Voorts stelt de EcoFin-raad, wederom gesteund door Nederland, voor om het medebeslissingsrecht van het Europees Parlement inzake nadere regeling van de multilaterale toezichtprocedure m.b.t. het economische beleid  (artikel 71 en artikel 76) te vervangen door een adviesrecht Europees Parlement. De toch al zeer bescheiden rol van het Europees Parlement in het macro-economisch beleid moet nog verder worden teruggeschroefd, vindt de Nederlandse regering.

Dan het  Meerjarig financieel kader (artikel 54 en daarmee samenhangende artikelen), waarvan Nederland, althans de regering, vindt dat dit niet door het Europees Parlement moet worden vastgesteld, maar door de Raad, op grond van unanimiteit. In strijd met de motie van de Eerste Kamer. Een achteruitgang ten opzichte van de huidige situatie, waarin de meerjarenbegroting (“Financiële Perspectieven”) overeenstemming tussen Raad, Europees Parlement, en Commissie behoeft. Het Nederlandse streven naar behoud van het unanimiteitsvereiste is niet nieuw, maar wel twijfelachtig: het geeft ook grote netto-ontvangers een vetorecht en bemoeilijkt daarmee de aanpassing van de meerjarenbegroting aan nieuwe prioriteiten.

Hoe verklaart de Nederlandse regering zijn steun aan deze voorstellen in het licht van de verklaring van Laken (democratie en transparantie vergroten) en van de opvatting dat de Conventievoorstellen wel verbeterd, maar zo dicht mogelijk bij het resultaat van de Conventie moet blijven?

Dat wordt toch niet bereikt door voorstellen te doen, cq. te steunen die politiek/materieel bekeken de ontwerp-tekst in hun tegendeel doen verkeren?

Hoe verhoudt zich de steun van Nederland voor deze voorstellen met de opvatting van de regering, zoals onlangs op 16 september nog vastgelegd in een brief aan de Tweede Kamer: 

‘Ook de positie van het Europees Parlement heeft aan kracht gewonnen, onder meer doordat het Europees Parlement volledig budgetrecht heeft gekregen en het recht van medewetgeving (‘codecisie’) aanzienlijk is uitgebreid. Dat is goed en doet recht aan de doelstelling van de Conventie de Unie democratischer te maken.’ (29213, nr 1, blz 8)

Volgens sommige krantenberichten zijn de Ecofin-voorstellen een veel kritischer ontvangst ten deel gevallen. Echter: het gevaar van enkele van deze voorstellen mag niet onderschat worden. Dat geldt met name voor het terugschroeven van de rol van het Europees Parlement bij het vaststellen van de meerjarenbegroting en de jaarlijkse begroting. De voorstellen van de ministers van Financiën zijn niet alleen een verslechtering ten opzichte van het Conventie-ontwerp, maar ook ten opzichte van de huidige situatie. Met welk recht hebben de EcoFin-ministers deze voorstellen gedaan?

Wat was de rol van minister Zalm?

De Italiaanse minister van BuZa, Frattini, heeft gezegd: "Ich kann nicht akzeptieren, dass ein Fachrat als solcher Vorschläge zur Änderung des Entwurfs macht. Dies sei Sache der Staats- und Regierungschefs und ihrer Außenminister“. (Financial Times Deutschland, 27-10-2003). Deelt de regering die opvatting? En wat zegt de kennelijke onenigheid tussen Frattini en zijn collega van Financiën, Tremonti, over de coherentie van het optreden van het Italiaanse voorzitterschap?

Vervolgens zijn de EcoFin-voorstellen wel in Frattini’s Voorzitterschapsdocument over niet-institutionele kwesties van 24 oktober terecht gekomen. Kan de regering aangeven of ook andere vakraden (bijvoorbeeld de ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie) nu met hun eigen voorstellen zullen komen? Zo ja, dan voorspelt dat weinig goeds, niet voor de duur van de IGC en zeker niet voor de positie van het Europees Parlement.

Het komt ministers natuurlijk goed uit om zaken te kunnen bedisselen zonder inmenging van europarlementariërs. Maar van de belofte dat de Europese Grondwet de Unie democratischer en transparanter zou maken blijft zo niets over.

Mogen we nog wel van een Europese Grondwet spreken –en van een volwassen volksvertegenwoordiging-  als het aloude constitutionele beginsel dat begrotingen worden vastgesteld door het parlement - eruit wordt gehaald?

Politieke partijen die volgend jaar denken een geloofwaardige campagne te kunnen voeren voor weer tandeloos gemaakt Europees parlement – of voor een ja  tegen een grondwet die weinig met democratie en transparantie heeft te maken – moeten niet verbaasd zijn als de kloof tussen bevolking en Europese politiek wederom is gegroeid.

De timing van de coup is ook dubieus, vanuit Nederlands perspectief, want juist de laatste tijd is er meer begrip gekomen voor de Nederlandse klacht over zijn nettobetalerschap. Eurocommissaris Michaele Schreyer (Grünen) heeft gepleit voor een netto-begrenzer, maar is nog niet verzekerd van de steun van de hele Commissie teneinde er een officieel voorstel van te kunnen maken voor de komende onderhandelingen over de nieuwe meerjarenbegroting.

De EcoFin-coup en het Nederlandse aandeel daarin zal de Commissie niet bevallen en het draagvlak onder de Commissarissen voor een nettobegrenzer niet vergroten.

Zie voor een staartje van dit debat: onduidelijkheden