|
|
|
|
Dinsdagboek: mei 2002 Dinsdag 28 mei 2002 De eerste vergaderdag na de zo schokkend verlopen verkiezingen. Schokkend vanwege de voorgeschiedenis (opkomst en neergang van Pim Fortuyn), schokkend door de uitslag; een dramatische nederlaag voor PvdA, een stormachtige, maar wel verwachte, entree van de LPF, een schokkende winst voor het CDA, halvering van D66, fors verlies voor de VVD, onvoorspelde grote winst voor de SP en een klein, maar wel pijnlijk verlies voor GroenLinks. In de (te korte) fractievergadering praten we over de uitslag. Er is hierover natuurlijk al veel gezegd en geschreven. En ieder legt zo zijn eigen accenten. Ik vind het zetelverlies van GroenLinks op zich niet dramatisch. In 1998 behaalde GroenLinks een zeer goed resultaat: van 5 naar 11 zetels. Daar zijn er nu nog 10 van over. Maar als je het afzet tegen de 22 zetels die de PvdA heeft verloren en de winst van de SP, wordt het beeld anders. De ambitie dat GroenLinks het alternatief is voor teleurgestelde PvdA-kiezers lijkt een loze te zijn. Het verlies lijkt niet los te staan van het langzaam opschuiven van GroenLinks naar het midden, als onderdeel van het politieke establishment. Hoe radikaal het programma ook is, in de beeldvorming hoort GroenLinks bij de Haagse Hap. Nu komt die beeldvorming niet uit de lucht vallen. Met discussiebijeenkomsten over regeren, het opstellen van formatiedossiers en het nadrukkelijk opteren voor een coalitie met PvdA en CDA is langzaam maar zeker het virus van de salonfahigkeit naar binnen geslopen. Een zekere angst sloop er naar binnen om niet te afwijkend politiek gedrag te vertonen. Dat zou kiezers afschrikken. Aan de andere kant is de uitslag natuurlijk ook in sterke mate bepaald door de opkomst van en moord op Pim Fortuyn. Opvallend is dat GroenLinks in de lift zat nadat Rosenmöller enkele keren Fortuyn uitstekend van repliek heeft gediend. Blijkbaar werd die nieuwe duidelijkheid gewaardeerd. Het laatste woord is er nog niet over gezegd. GroenLinks zal ook zelf intern de uitslag evalueren waarbij hopelijk ook het eigen functioneren wordt betrokken. Vandaag is de wijziging van de ‘Wet subsidiëring politieke partijen’ aan de orde. Deze wijziging betreft een forse verhoging van de subsidie aan politieke partijen. Maar omdat er natuurlijk wel iets aan de hand is met politieke partijen en omdat de regering, mede onder druk van politieke partijen, de huidige wet heeft geëvalueerd is er alle reden om wat langer stil te staan bij dit voorstel. Voor mijn deelname aan dit debat zie: Subsidie politieke partijen Dinsdag 7 mei 2002 De moord op Pim Fortuyn, gisteravond gepleegd, zindert rond op het Binnenhof. De rust lijkt teruggekeerd na de rellen van gisteravond. Maar er hangt een broeierige sfeer. Tientallen mensen hangen rond. Oudere mannen die met de fiets in de hand onbestemd kijken naar dingen die misschien gaan gebeuren. Mensen die bloemen leggen, vaak vergezeld van een tekst, bij het monument op het plein. Zoals 'Nederlands blanke hoop in zwarte dagen', Fortuyn mag volgens velen dan geen racist zijn, een deel van zijn aanhang is het wel. En er lopen groepjes jongeren rond die duidelijk in zijn voor een opstootje. Ook in de fractie overheerst verbijstering over de moord op Fortuyn. Over deze dramatische wending in de verkiezingscampagne. Over de mogelijke motieven van de verdachte die uit de milieu-actie-hoek komt. Over de brute wijze waarop Fortuyn aan zijn eind komt: moord in koele bloede. Natuurlijk, de opvattingen van Fortuyn riepen veel weerzin op, maar het politieke debat moet met woorden worden gevoerd. Direct, op papier of via het scherm. Maar niet met geweld. Het lijkt logisch de verkiezingen uit te stellen om zo ruimte te bieden aan een doorstart van de campagne. Maar in de loop van de dag blijkt het kabinet vooral te luisteren naar de voorlieden van de LPF die de verkiezingen door willen laten gaan. Natuurlijk is dat 'in de geest van Pim' inclusief het electorale effect dat de LPF denkt te kunnen incasseren. De verkiezingscampagne gaat voorlopig de ijskast in. Maar dat kan toch niet tot de verkiezingen duren? Juist nu is debat nodig om de kiezers te informeren over waar partijen staan. Wim Kok, die de situatie goed aanvoelt, komt, nu de Tweede Kamer met reces is, naar de Eerste Kamer om een korte toespraak te houden. Dat is hoog ongebruikelijk voor een overledene die geen kamerlid is geweest. Maar dat is een moord op een lijsttrekker ook. Kok houdt een ingetogen, kort verhaal. En ook kamervoorzitter Braks meende iets te moeten zeggen. Tot mijn verbazing vergelijkt hij Fortuyn met Erasmus en noemt hem een 'speelse en sierlijke politicus met een groeiend formaat'. De weerstand die Fortuyn opriep, schrijft Braks toe aan zijn 'onorthodoxe optreden'. Geen woord over het feit dat juist de opvattingen van Fortuyn opwinding veroorzaakten. Door dat niet te noemen wordt de kern van waar het bij Fortuyn om ging, ontkend. De depolitiserende kracht van het poldermodel is blijkbaar nog steeds groot. |