Vandaag niet naar Den Haag, maar naar Kopenhagen! Het Deense parlement houdt een tweedaagse conferentie over de positie van nationale minderheden in de zich uitbreidende Europese Unie. Omdat Denemarken dit half jaar voorzitter is van de EU én omdat de Denen claimen als eerste aandacht voor dit onderwerp te hebben gehad, organiseren zijn nu dit treffen van Europese parlementariërs. Niet alleen uit de Europese Unie, maar ook van de nieuwe lidstaten, zoals Tsjechië, de Baltische staten, Polen enz. Ik ben de enige Nederlander.

De positie van nationale minderheden is onderwerp van een kaderverdrag dat de Raad van Europa heeft opgesteld en dat door praktisch alle landen is ondertekend. Een van de weinige die dit nog niet heeft gedaan is Nederland. Dat komt omdat een meerderheid van CDA en VVD in de Eerste Kamer dwars ligt. De reden voor deze negatieve opstelling is ontluisterend en veelzeggend. Het verdrag laat ieder land vrij zelf te bepalen wat zij onder nationale minderheden verstaat. Veel landen kiezen voor een traditionele benadering: minderheden in grensstreken die 'eigenlijk' bij het buurland horen. Door het schuivan van grenzen in de laatste twee eeuwen wonen er Denen in Duitsland, Duitsers in Tsjechië en Polen enz. Maar Nederland (lees: de regering, Paars 2) heeft, met vijf andere landen, ook etnische minderheden als nationale minderheden bestempeld. Volkomen terecht, omdat het juist deze groepen zijn (zoals Marokkanen en Turken) die zich in een achtergestelde positie bevinden. En de bedoeling van het verdrag is juist om dat te verbeteren. Deze definitie stuitte echter op zulke bezwaren bij CDA en VVD dat zij hun goedkeuring aan het verdrag dreigden te onthouden, waarna de toenmalige minister Van Boxtel de zaak verdaagde. Klik hier voor mijn bijdrage aan dat debat.

De conferentie, die werd gehouden in een mooie zaal van het Deense parlement in het historische Christiansborg Paleis (een soort Binnenhof) had een klassieke opzet met sprekers (o.a. de Deense minister van Europese Zaken, en de Hoge Commissaris voor minderheden van de EU) en een panel van Deense deskundigen die hen vragen mocht stellen. Duidelijk was dat er nogal verschillend tegen het onderwerp wordt aangekeken. De Deense minister stond –om het zo te zeggen- op het CDA/VVD-standpunt. Anderen benadrukten juist dat als het om een verbetering van de positie van minderheden gaat de nieuwe immigrantengroepen in West-Europa daar voor in aanmerking komen. Want hun positie is aanmerkelijk slechter (meer werkloosheid, slechtere huisvesting, minder onderwijs, discriminatie) dan die van de ‘traditionele’ nationale minderheden. Overigens hebben de meeste landen het verdrag ondertekend en is het door hun parlementen goedgekeurd. Nederland behoort tot de achterblijvers. De huidige demissionaire regering zal het niet in haar hoofd halen om de Eerste Kamer tot andere gedachten te brengen. Wellicht dat er na de verkiezingen een regering komt, die de discussie met de Eerste Kamer wil hervatten en CDA en/of VVD tot andere gedachten weet te brengen. Maar dan moeten die partijen niet die regering vormen…

Overigens biedt zo’n conferentie ook gelegenheid om even de stad in te gaan. En eindelijk kon ik daarvoor eens een Odyssee-gids gebruiken: de beste reisgidsenserie van Nederland!

Kopenhagen is een grote provinciestad en een eldorado voor wandelaars en fietsers, met een prima openbaar vervoer. De historische binnenstad is niet al te groot en kent het gebruikelijke, treurigmakende lint van internationale winkelketens. Ik had net genoeg tijd om de vermaarde hippievrijstaat Christiania te bezoeken en het Arbeidersmuseum. Ze vormen een mooi contrast In Christiania ontvluchtten (oudere) jongeren de Deense verzorgingsmaatschappij die in het Arbeidersmuseum als verworvenheid van jarenlange arbeidersstrijd wordt gepresenteerd.