Dinsdagboek: oktober 2006

Dinsdag 31 oktober 2006

Vandaag wordt onze nieuwe collega Goos Minderman geïnstalleerd. Goos volgt Sam Pormes op. In de fractie bespreken we de nodige zaken, waarbij het altijd weer leuk is te zien hoe een nieuw iemand, Goos dus in dit geval, daar tegen aan kijkt met een frisse blik.

De plenaire vergadering begint met de installatie, waarna Goos 74 handen moet schudden. Daarna is het mijn beurt: er staan twee wetten op het programma, die ik beide behandel. De Kaderwet Zelfstandige Bestuursorganen (ZBO) en de eerste lezing van de grondwetswijziging die het mogelijk moet maken dat een ander dan de burgemeester (of de Commissaris der Koningin) de raads- (of staten-)vergadering voorzit. 

Beide wetten worden door minister Nicolaï verdedigd. Een prettige man om mee te discussiëren. Niet zo onbuigzaam als zijn collega Remkes. Zo zegt hij mij toe dat de beloningen van bestuurders van ZBO's individueel openbaar worden gemaakt. Klik hier voor mijn bijdrage aan dit debat.

Bij de grondwetswijziging wil hij niet het achterste van zijn tong laten zien. D.w.z. dat hij niet echt wil ingaan op de vraag of en hoe de gemeentewet (en die van de provincie) gewijzigd gaat worden als de grondwet ook in tweede lezing gewijzigd is en dus een gemeenteraadslid voorzitter van de gemeenteraad kan worden. Wel zegt hij toe dat t.z.t. als wetswijziging aan de orde is de verschillende varianten, die ik in mijn bijdrage naar voren breng, aan een nadere beschouwing onderworpen zullen worden.

Dinsdag 17 oktober 2006

Een druk dagje vandaag in de Senaat. De vergaderingen rijgen zich aaneen. Allereerst de fractievergadering, waarin we afscheid nemen van collega Sam Pormes. Over deze kwestie is inmiddels genoeg gezegd en geschreven. Er blijven onverkwikkelijke kanten aan kleven, maar het leven gaat door (vreselijk cliché). Sam kreeg van de fractie een fraaie foto van zijn imposante verschijning in de vergaderzaal. Klik hier voor de aardige woorden die de voorzitter van de Senaat, Yvonne Timmerman-Buck 's middags in de plenaire vergadering wijdde aan zijn afscheid. In de plenaire vergadering was de wijziging van de wet op de ruimtelijke ordening aan de orde, met de rentree van minister Winsemius, die de afgetreden Dekker vervangt. Collega Jos van der Lans voerde namens GroenLinks het woord. 's Middags had de commissie Binnenlandse Zaken een goed gesprek met de College Bescherming Persoonsgegevens die kritische kanttekeningen maakte bij het wetsvoorstel inzake de invoering van het Burgerservicenummer. Ook kwam minister Nicolaï langs die de commissie voor de Antillen kwam informeren over de plannen om het staatkundige bestel van het Koninkrijk op de schop te nemen en de kleinere eilanden in de Antillen ongeveer de status van een gemeente te geven. Tussendoor werd ik nog geïnterviewd door een journalist van Voetbal International voor de rubriek 'Liefhebber'. Het was een leuk gesprek over mijn grote liefde voor Feyenoord. Daarna naar de bijeenkomst van Een Ander Nederland, het clubje linkse Kamerleden van PvdA, SP en GroenLinks dat het perspectief van een links kabinet op de agenda houdt. Deze keer waren de voorzitters van de verkiezingsprogramcommissies uitgenodigd met de vraag om de zeven verschillen op te sporen. Die zijn er natuurlijk wel, maar na goed door discussiëren bleek toch dat er met die verschillen te leven is en dat, wat de programma's betreft, de afstand tussen links en rechts beduidend groter is dan tussen de linkse partijen onderling. Bovendien: de verschillen die er zijn hoeven niet weggemoffeld te worden: ook linkse kiezers moeten wat te kiezen hebben! 

Zondag 1 oktober 2006

Voor de tweede keer dit weekend naar het GroenLinks congres in Zwolle. Vandaag staan de belangrijkste discussiepunten van het verkiezingsprogramma en de kandidatenlijst op de agenda. De meeste aandacht zal uitgaan naar het sociaal-economische deel, waar de programcommissie een vertaling heeft gemaakt van het verleden jaar gepubliceerde manifest ‘Vrijheid Eerlijk Delen’. Hierover is al het nodige te doen geweest. Klik hier voor mijn commentaar dat ik er op had.

In het verkiezingsprogramma wordt voorgesteld dat allen die een bijstands- of WW-uitkering hebben een jaar de tijd krijgen om zelf werk te vinden. Lukt dat niet dan sluit de gemeente met hen een –individueel-  participatiecontract waarin studie, vrijwilligerswerk of een soort stage wordt aangeboden. De WW-uitkering stopt dan en wordt omgezet in een (bijstands)uitkering, die wordt verhoogd naar het niveau van het wettelijk minimumloon. Emancipatie via participatie is de rode draad in dit voorstel, en daar slaat ook de titel van het programma op: ‘Groei Mee’. (Vanuit de milieubeweging wordt er overigens nogal vreemd tegen deze titel aangekeken, wat begrijpelijk is). Het lijkt een mooie blauwdruk, maar er zijn toch nogal wat bezwaren. Allereerst lijkt het arbeidsethos GroenLinks geheel in zijn greep te hebben. Het klassieke linkse thema ‘ Voor de bevrijding van de arbeid’ (d.w.z. bevrijd van de macht van de ondernemers) wordt ingeruild voor een individueel emancipatietraject, waarin de tegenstelling tussen werkgevers en werknemers of de notie van een collectieve strijd voor ingrijpende veranderingen die noodzakelijk zijn opdat mensen ook als individu emanciperen, buiten beschouwing blijven. Dit gebrek leidt er ook toe dat in het programma nauwelijks harde eisen worden gesteld aan ondernemers om er voor te zorgen dat de 640.000 mensen om wie het gaat, ook werkelijk regulier kunnen vinden. Want met 190.000 vacatures is er nogal een overschot. Maar voorstellen om de werkweek verder te verkorten tot bijv. 32 uur, waardoor er een herverdeling van werk en huishoudelijke taken kan plaatsvinden, ontbreken. Het tekentafelmodel gaat ook voorbij aan het feit dat er 160.000 mensen in de WW zitten die ouder zijn dan 45 jaar. De meesten van hen zijn moeilijk ‘bemiddelbaar’ en hebben een langer arbeidsverleden met een WW-uitkering, die hen voor 3 jaar (was tot 1 oktober 5 jaar) nog sociale zekerheid biedt. In het programma wordt de duur van de WW beperkt tot één jaar. Voor de grote groep mensen die weinig kans op een nieuwe baan hebben betekent dit een forse achteruitgang van zeker zo’n 600 euro per maand. Weliswaar zal, mocht GroenLinks aan de macht komen, dit voorstel alleen voor nieuwe gevallen gelden, maar dan nog is het een onaanvaardbare verslechtering. Al kun je cynisch opmerken dat GroenLinks hooguit in een linkse regering regeringsmacht zal hebben, waarbij dit hele punt als eerste bij onderhandelingen in de prullenbak zal verdwijnen, omdat PvdA en SP er helemaal niets in zien.

Omdat ik namens de afdeling Amsterdam enkele amendementen had opgesteld om de WW niet aan te tasten en het participatiemodel (waar op zich natuurlijk helemaal niets tegen is) van zijn dwangmatige aspecten te ontdoen, zat ik in een forum dat deze kwesties bediscussieerde. De congresgangers konden zich tijdens de discussie ook roeren. Bij de stemmingen bleek het behoorlijk verdeeld te liggen, maar helaas werden de meeste voorstellen om het programma bij te stellen met een meerderheid van 55-60% verworpen. Eén wat cryptisch gesteld amendement, dat in de toelichting expliciet de bedoeling had de WW niet aan te tasten, haalde het echter wel, zodat de uiteindelijke tekst nogal ambivalent is. Het programmapunt om bij CAO-onderhandelingen alle werknemers via een referendum stemrecht te geven werd wel geschrapt. Op het eerste oog een sympathiek punt, maar enig doordenken leidt toch tot het inzicht dat dit de positie van de vakbeweging drastisch zal ondergraven, waarmee collectieve belangenbehartiging en georganiseerde acties tot het verleden gaan behoren.

Overigens werd op een aantal andere punten, zoals buitenland, defensie en immigratie, het programma wel aangescherpt.

De keuze van de kandidaten die dit programma in de campagne moeten verdedigen was nauwelijks spannend te noemen. Bij de eerste zes kandidaten zijn vijf zittende kamerleden; alleen nieuwkomer Mariko Peters wist zich daar tussen te nestelen. Toen de stemmingen vanaf plek 7 begonnen, moest ik weg, om de trein naar Straatsburg te halen. 

Maandag 2 oktober 2006

De Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa (PACE) vult tot donderdag mijn agenda. Zoals altijd is het een aaneenrijging van vergaderingen, afgewisseld met geklets in de wandelgangen, overlegjes met ambtenaren, gesprekken met lobbyisten en af en toe een journalist. Zoals gebruikelijk begint de week met de vergadering van de politieke groep waar ik in zin: Unified European Left. Omdat er altijd wel ergens verkiezingen in een lidstaat hebben plaatsgevonden sinds de laatste vergadering, zijn er altijd nieuwe leden en afvallers. Treurig is dat de voorzitter van onze groep, Mats Einarsson, het bij de verkiezingen in Zweden niet heeft gehaald. De Linkse Partij heeft verloren, evenals de sociaal-democraten. De Zweedse Groenen hebben overigens wel gewonnen, maar zijn te klein om een parlementariër naar Straatsburg te kunnen sturen. Het gedwongen vertrek van Mats is jammer, want hij wist meestal de goede toon te vinden om deze zeer divers samengestelde groep enigszins bij elkaar te houden.

Maar er zijn ook nieuwe leden. De verkiezingsoverwinning van links in Italië heeft er toe geleid dat onze groep wordt versterkt met vogels van verschillende linkse pluimage (groenen, communisten, links-socialisten) en voor het eerst is er ook zowaar een linkse vertegenwoordiger uit San Marino: een vrolijke vent met staartje, maar keurig in een strak gesneden pak. We bespreken de agenda van de plenaire zitting en wijzen diegenen aan die namens de groep het woord zullen voeren. Mijn SP-collega Tiny Kox en ik zijn zo’n beetje de recordhouders in deze tak van sport. Dat is prettig, want dan sta je in de kop van de sprekerslijst en kom je zeker aan bod.

Ik lunch met een Duitser en een Russische vrouw die actief zijn in een groep die zich inzet voor krijgsgevangenen en vermisten in de Zuidelijke Kaukasus. Over vermisten in deze regio schrijf ik een rapport, vandaar dat we met elkaar bespreken wat we aan elkaar kunnen hebben. Zij dringen vanuit hun eigen ervaring aan op een aantal zaken die ik zeker van plan was om in mijn aanbevelingen op te nemen. Verder wordt de dag gevuld met een aantal lopende zaken, zoals in de avond het gebruikelijke diner van de groep. Ik zit naast de vrouw van en tegenover  onze nieuwe man uit San Marino, die op smakelijke wijze verhalen over de politiek in dit ministaatje. Heel opvallend is hoe het staatshoofdschap wordt ingevuld: een duo, dat gekozen wordt door en uit het parlement van San Marino en voor zes maanden deze functie uitoefent. Daarna worden er weer twee nieuwe gekozen.

Dinsdag 3 oktober 2006

De morgen begint om half negen met een vergadeing van de commissie Migratie. Ik doe kort verslag van mijn werkbezoek aan Nagorno Karabakh en Abchazië (zie Dinsdagboek 17-22 september 2006), twee weken geleden. De Duitser en Russische zijn door me uitgenodigd om over hun werkzaamheden te vertellen.

De plenaire vergadering staat vandaag in het teken van de westelijke Balkan, oftewel het  voormalige Joegoslavië en Albanië. De premiers van Albanië en Bosnië-Herzegovina zijn speciaal te gast en houden beide een peptalk over hoe goed het gaat met hun land en dat voor beide het lidmaatschap van de EU en de NAVO in het verschiet ligt. Het zijn uitgerekend deze punten die ik in mijn bijdrage ter discussie stel. De uitbreiding van de EU is zeer problematisch en duurt nog wel even. De NAVO is een geval apart. Vanuit hun verleden begrijp ik dat deze landen lid van de NAVO willen worden, maar vrede en veiligheid in de regio moet toch vooral door hen zelf worden bereikt door een goede samenwerking, de opbouw van een sociale welvaartsstaat en de vaste wil om conflicten met politieke middelen op te lossen. Bovendien is de NAVO een verlengstuk van de VS die met de politiek van Bush de vele brandhaarden in de wereld aanwakkert in plaats van blust.

’s Avonds heeft de Nederlandse delegatie een diner in de residentie van de Nederlandse ambassadeur bij de Raad van Europa. Gast is deze keer de Commissaris voor de Mensenrechten, de Zweed Thomas Hammerberg, die een indringend beeld geeft van de veelomvattende taak die hij heeft: waakhond in de 46 lidstaten van de mensenrechten. En dat met een staf van negen mensen. Uiteraard wordt er gesproken over het initiatief van de veel rijkere EU om ook een soortgelijk bureau op te richten. Het is een ordinair geval van landjepik dat tot grote, zij het keurig geuite, woede bij de Raad van Europa leidt. Vooral ook bij de Nederlandse delegatie. In de Eerste Kamer is de kwestie al enkele keren aan de orde geweest en is de regering duidelijk gemaakt dat ze hier niet aan mee moet werken. De regering geeft daar slechts schoorvoetend gehoor aan, maar uiteindelijk staat de Eerste Kamer het ultieme machtsmiddel ter beschikking: goedkeuring onthouden aan het verdrag dat ten grondslag ligt aan dit grondrechtenbureau.

Woensdag  4 oktober 2006

Eerst weer een vergadering van de politieke groep die vooral gewijd is aan voorstellen om het functioneren en zichtbaarheid van de PACE te vergroten. Collega-senator René van der Linden (CDA) is sinds twee jaar president van PACE en steekt zeer veel energie in het upgraden van de Raad van Europa. Hij wordt daarin door alle politieke groepen gesteund, maar sommige voorstellen vereisen ook de steun van het Comié van Ministers en dat is beduidend lastiger, want de 25 EU-leden in dit Comité willen de Raad het liefst ‘klein’ houden.

Daarna is er een vergadering van de Monitoringcommissie, die een aantal lidstaten volgt waar nog wel het een en ander valt te verbeteren aan de democratie, de rechtstaat en de mensenrechten: de drie Grote Missies van de RvE. Ik ben rapporteur voor Albanië, samen met de Britse conservatieve parlementariër David Wiltshire. We hebben dit voorjaar een bezoek aan Albanië gebracht, wat heeft geresulteerd in een concept-rapport, waarop de Albanese delegatie drie maanden de tijd krijgt om te reageren. Gebruikelijk is dat er één reactie komt, maar tekenend voor de scherp gepolariseerde verhoudingen in Albanië is dat er twee uitgebreide reacties zijn binnengekomen: één van de regerende rechtse partij en één van de linkse oppositiepartij. Omdat ik ze pas een paar dagen in mijn bezit heb kan ik er weinig zinnigs over zeggen: ik zeg de commissie toe dat er voor de commissievergadering in december een herzien rapport ligt, waarin de beide reacties zijn verwerkt, als daar tenminste aanleiding toe bestaat.

Daarna snel naar de grote vergaderzaal voor het debat over de culturele positie van de Koerden. Een delicaat onderwerp, speciaal voor de actieve Turkse delegatie. De rapporteur, de Britse Lord Russell-Johnson heeft een uitstekend rapport geschreven waarin de culturele rechten van de ca 27 miljoen Koerden (in Turkije, Iran, Irak en Syrië) voluit worden erkend. Omdat uiteraard alleen Turkije lid is van de RvE richten de aanbevelingen zich vooral op dit land. In mijn bijdrage maak ik de Lord complimenten voor zijn rapport, maar benadruk vooral de politieke context. Want culturele rechten gaan gepaard met politieke rechten, en daar is het slecht mee gesteld. Het recente voorstel van de PKK om eenzijdig een wapenstilstand af te kondigen teneinde onderhandelingen mogelijk te maken over de Koerdische kwestie noem ik ook, daarbij benadrukkend dat alleen politieke, vreedzame middelen gebruikt mogen worden. Maar dat is tegen dovemansorgen gericht van de zeven Turkse collega’s die allen het woord voeren. Zij dienen ook nog enkele amendementen in die fors het rapport onderuit halen, maar bij de stemming worden de meest vergaande ingetrokken en vervangen door een met de Lord overeengekomen zachtere forumleringen. De aanbevelingen moeten immers leiden tot een ander beleid bij de Turken en het heeft weinig zin voorstellen te doen die op totaal verzet bij de Turken leidt. Internationale politiek is taai, ook op dit niveau.

’s Avonds ga ik uit eten met SP-collega Tiny Kox en onze Noorse groepsgenoot Björn Jacobsen van Socialistisch Links. Het is zeer genoeglijk. We leren dat de Zweeds/Nederlandse troubadour Cornelis Vreeswijk wereldberoemd is in Noorwegen, dat de Noren krijgers zijn en de Zweden bloedeloze bureaucraten en dat de linkse regering in Noorwegen er is gekomen omdat de sociaal-democraten vóór de verkiezingen duidelijk daarvoor hebben gekozen. Wouter Bos moet maar snel even bellen met de Noorse sociaal-democratische premier hoe je dat aanpakt. Het is mijn laatste avond in Straatsburg. Morgenochtend vroeg spoor ik naar huis voor een heugelijke gebeurtenis in de privé-sfeer.